14 اسفند روز احسان و نيكوكاري
دل ها به هم نزديك مي شوند و شكوفه هاي مهرباني در قلب ها جوانه مي زند.
امروز لب ها براي لبخند پر از بهانه اند و بازار محبت گرم است.
شايد بتوان با سرمايه احسان و نيكوكاري، در اين روز، دلي به دست آورد و با دوستي و مهرورزي، بوستان وجود را زينت داد و نهال عشق و خوبي را بار ديگر آبياري كرد.
-----------------------------------
انسان دوستي يا نيكوكاري (به انگليسي: philanthropy) به اعمال يا اوقافي گويند كه در راه اهداف بشردوستانه و براي مقاصد نيكوكاري انجام شده باشد.
از سال 1369 هر سال در اسفند ماه و در آستانه عيد نوروز و بهار طبيعت ، مردم مهربان و نيكوكار كشور ما همزمان با هفته احسان و نيكوكاري در 14 اسفند در همايشي عظيم كه تبلور نوع دوستي، نيكوكاري و مهرورزي آنان است دست هاي پر محبت و عاطفه خويش را بر سر خانواده هاي نيازمند و كودكانشان مي كشند.
هفته نيكوكاري (از چهاردهم تا بيست و يكم اسفندماه) به منظور جذب كمكها و هداياي مردم به خانواده هاي محروم و نيازمند برگزار مي شود كه جمع آوري و توزيع آن توسط كميته امداد صورت مي گيرد.
جشن نيكوكاري صرف نظر از هدايايي كه طي آن جمع آوري مي شود به لحاظ معنوي ، اجتماعي و فرهنگي داراي كاركرد هاي ويژه اي است كه از جمله آنها مي توان به گسترش و تقويت هرچه بيشتر فرهنگ احسان و انفاق، كمك به همنوع و انسجام اجتماعي اشاره كرد. نوع دوستي و كمك به همنوع از ديدگاه آيين الهي و جهاني اسلام امري ذاتي و فطري است. در واقع خداوند متعال تمايل به كمك كردن به همنوعان را به صورت يك شناخت در قلب هر بشري الهام كرده است . بدين مفهوم كه عمل نيكوكاري به صورت نور الهي در قلب و سرشت انسان وجود دارد.
نگرش دين
در فرهنگ شكوهمند اسلام، انفاق در راه خدا، از مصاديق احسان شمرده شده و روايات و آيات بسياري در تأكيد آن آمده است كه در اين مطلب به برخي از آنها اشاره مي كنيم :
اجر و مزد انفاق
قرآن مجيد اجر و مزد انفاق در راه خدا را هفتصد برابر بيشتر مي داند. و نيز مي فرمايد: «اگر چيزي را در راه او انفاق كنيد، خداوند عوض آن را مي دهد و جاي آن را پر مي كند و او بهترين روزي دهندگان است.»
انفاق كنندگان رستگارانند
قرآن مجيد، انفاق در راه خدا و دوري از صفت ناپسنديده بُخل و طمع را، از ويژگي هاي اخلاقي رستگاران شمرده شده است. در آيه 16 سوره تغابن آمده است: «تا مي توانيد تقواي الهي پيشه كنيد و گوش دهيد و اطاعت نماييد و انفاق كنيد كه براي شما بهتر است و كساني كه از بخل و حرص خويشتن مصون بمانند، رستگارانند.»
خداوند اعمال ما را وسيله آزمايش مان ذكر مي كند و ضمن توصيه به انفاق، ما را از پاداش عظيم آن با خبر مي نمايد و حفظ وجودمان را از بخل سبب رستگاري مان مي داند.
توشه اي براي سختي ها
انفاق عملي است محبوب خداوند و داراي اجر فراوان. انفاق سبب مي شود، در هنگام مرگ و در روز قيامت، ترس و اندوه از ما دور شود. هم چنين پاداش احسان، ويژه افراد معين نيست و همه مردمان در برابر انفاقي كه مي كنند به پاداش عمل خود مي رسند. پس انفاق كنيم تا توشه اي نيكو براي لحظات سخت خود پيش فرستيم.
انفاق، تجارتي پرسود
آيه 29 سوره فاطر، در بياني بلند، احسان در راه خدا را تجارتي سرشار از سود شمرده شده است: «كساني كه كتاب الهي را تلاوت مي كنند و نماز به پا مي دارند و از آنچه روزي شان داده ايم، پنهان و آشكار، انفاق مي كنند، تجارتي پرسود و بي زيان را اميد دارند.»
چنين معامله اي با خداوند، بي شك، سودي به عظمت رضوان الهي دربردارد. از حضرت علي عليه السلام هم روايت شده است: «آن كس كه با دستي كوتاه ببخشد، از دستي بلند پاداش مي گيرد». بنابراين، آنچه در راه خير انفاق مي كنيم، هرچند كم باشد، خداوند از فضل خود بر آن مي افزايد و چندين برابر به ما پاداش مي دهد. پس تا مي توانيم با كالاي نيكوكاري با خدا تجارت كنيم كه سودي سنگين به دنبال دارد. حضرت علي عليه السلام در اين باره نيز فرمودند: «هر گاه تهي دست شديد، با صدقه دادن، با خدا تجارت كنيد». و «روزي را با صدقه دادن فرود آوريد.»
اخلاص در انفاق
از مهمترين شرايط انفاق، «اخلاص» است. يعني آنچه مي بخشيم، بايد فقط براي خدا و نيت ما تنها رضايت او باشد. وقتي انفاق مي كنيم، نبايد از كسي توقع مدح داشته باشيم؛ چراكه اگر اين توقع در كار بيايد، انفاق، ديگر در راه خدا نيست و نبايد منتظر پاداش و گشايش و آمرزش بود. و چنانچه نيت ما براي خدا خالص باشد، خداوند چنان اجري به ما مي دهد كه در باورمان نگنجد و هر چه اخلاص بيشتر باشد، شايستگي براي پاداش هم بيشتر مي شود.
حضرت علي عليه السلام درباره بخشش و نيكوكاري مي فرمايند:
* بخشش بيش از خويشاوندي محبت مي آورد.
* آنكه پاداش الهي را باور دارد، در بخشش سخاوتمند است.
* كسي كه حاجت برادر مؤمن اش را برآورد، مانند كسي است كه همه عمرش را به عبادت گذارنده است.
* خودت وصي مال خودت باش. امروز به گونه اي عمل كن كه دوست داري پس از مرگت عمل كنند.
* در دنيا جز براي دو كس خير نيست؛ يكي گناهكاري كه با توبه جبران كند و ديگر نيكوكاري كه در كارهاي نيكو شتاب ورزد.
نيكوكاري در ساير كشورها
در آمريكا بخشش تاريخي ديرينه دارد و به صورت يك فرهنگ عاميانه مرسوم گشته است. بسياري از دانشگاه‌هاي كنوني آمريكا يا توسط وقف‌هاي ارضي و مالي احداث شده‌اند، و يا توسط هداياي افراد خيّر به فعاليت‌هاي علمي خود ادامه مي‌دهند.
در ميان اعمال بخششي كه در تاريخ آمريكا (به غير از موارد فراوان موسسات آموزش عالي همانند تاسيس دانشگاه هاروارد) معروف مي‌باشد، مي‌توان به تاسيس ۱۰۵ كتابخانه عمومي توسط اندرو كارنگي،و اهداي ۲۰۰ ميليون دلاري به ان پي آراشاره كرد. بسياري از پارك‌هاي ملي آمريكا نيز (همانند پارك ملي گراند تيتون) توسط ثروتمندان و براي حفظ طبيعت و عموم خريداري شدند.
در سال ۲۰۱۰ ميلادي، ۴۰ ميلياردر آمريكايي متعهد شدند لااقل نصف ثروت خود را براي مقاصد نيكوكاري و بشردوستانه به سازمان‌هاي غيرانتفاعي و ان جي او ببخشند. در ميان اين افراد خيّر مي‌توان اسامي بيل گيتس، مايكل بلومبرگ، جورج لوكاس، وارن بافت، لري اليسون، پير اميديار، و پل آلن را ديد.
امروزه در آمريكا، بخشش و اوقاف حتي يك رشته تحصيلي نيز مي‌باشد كه در سطوح دكترا و كارشناسي ارشد مدارك ارائه مي‌دهد.
گردآوري : بخش فرهنگ و هنر بيتوته