در روز 22 بهمن 1357، تاريخ نهضت اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني (ره) به نقطه عطف خود رسيد. در اين روز سرانجام مبارزات مردم مسلمان به بار نشست و پادشاهي 2500 ساله و ظلم و استبداد بيش از 50 ساله رژيم پهلوي در ايران، ريشه كن شد و به خواست الهي حكومت جمهوري اسلامي تأسيس شد. نهضت اسلامي ايران در سال 1341 با اعتراض شديد حضرت امام خميني و روحانيت پيشرو به لايحه انجمن هاي ايالتي و ولايتي و آنچه كه محمدرضا شاه آن را انقلاب سفيد شاه و ملت مي‌خواند شروع شد. در اين لايحه، قيد اسلام از شرايط انتخاب كنندگان و انتخاب شوندگان حذف و به جاي سوگند به قرآن، سوگند به كتاب آسماني آورده شد و به زنان نيز حق رأي داده شد. پس از آن محمدرضا پهلوي، لوايح ششگانه‌اي را طرح و در يك رفراندوم نمايشي به تصويب رساند. امام خميني و مراجع قم نوروز سال 1342 را عزاي عمومي اعلام كردند. در دوم فروردين 1342 مجلسي كه به مناسبت شهادت امام جعفر صادق (ع) تشكيل شده بود با حمله مزدوران ساواك رژيم پهلوي به مدرسه فيضيه قم به خاك و خون كشيده شد و عده‌اي از طلاب شهيد و مجروح شدند. حادثه مدرسه فيضيه قم، روحانيت و مردم را مصمم‌تر نمود و حضرت امام در سخنراني تاريخي خود در عاشوراي همان سال به شاه و آمريكا و اسرائيل حمله شديدي كردند. به دنبال اين سخنراني مهم و تاريخي، عوامل رژيم، حضرت امام را در شب 15 خرداد 1342 دستگير و به تهران منتقل كردند. با اعلام اين خبر در شهرهاي مختلف، تظاهرات عظيمي بر پا شد و رژيم پهلوي دستور سركوب اين قيام را داد. در قيام تاريخي پانزده خرداد 1342 كه نقطه عطفي در ابتداي نهضت اسلامي بود، هزاران نفر از مردم شهرهاي مختلف به شهادت رسيده و يا مجروح شدند. حضرت امام در 18 فروردين 1343 آزاد شدند و از همان ابتداي آزادي به سخنراني و مبارزه عليه رژيم ادامه دادند. ايشان كه از ابتداي جواني شعار قرآن " قل انما اعظكم بواحده ان تقوموا لله مثني و فرادي " را سرلوحه كار خويش قرار داده و تنها راه اصلاح در جهان را قيام لله مي‌دانستند، در تاريخ 4 آبان 1343 در واكنش به تصويب لايحه مصونيت مستشاران آمريكايي در ايران (كاپيتولاسيون) طي يك سخنراني سرنوشت ساز در مسجد اعظم قم به افشاگري شديد اللحني عليه رژيم پرداخته و كاپيتولاسيون را عامل بردگي ايرانيان و ناقص استقلال كشور و مايه ننگ رژيم پهلوي دانستند. رژيم سفاك پهلوي كه از روشنگري هاي رهبري نهضت به تنگ آمده بود چاره را در تبعيد ايشان دانست و بدينگونه حضرت امام را در 13 آبان 1343 به تركيه تبعيد كردند. در 13 مهر 1344 امام، به همراه فرزندشان آيت‌الله سيدمصطفي خميني به نجف منتقل شدند. حضرت امام از بهمن ماه 1348، درس ولايت فقيه خود را كه در حقيقت پايه‌هاي تئوريك حكومت اسلامي بود، آغاز كردند. سلسله مباحث ولايت فقيه به شكل كتابي مدون در ايران و كشورهاي عربي انتشار يافت. همچنين حضرت امام به مناسبت هاي مختلف از جمله در جريان جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي، به روشنگري خود عليه رژيم پهلوي ادامه مي‌دادند. در سال‌هاي اوليه دهه 1350، درآمد حاصل از نفت بيكباره افزايش يافت و شاه كه در غرور و نخوت، غرق شده بود، برنامه خود با عنوان رسيدن به تمدن بزرگ را اعلام كرد. همچنين او در تاريخ 11 اسفند 1353 حزب رستاخيز را به عنوان تنها حزب فراگير اعلام كرد و خودكامگي و استبداد خويش را بيش از پيش نمايان ساخت. از آغاز سال 1355 شمسي تاريخ رسمي كشور از حزب دموكرات به رياست جمهوري آمريكا رسيد و با اعلام سياست حقوق بشر خود، محمدرضاشاه، ناگزير براي جلب رضايت بيش از پيش او فضاي باز سياسي را اعلام كرد. انقلاب اسلامي با شهادت مشكوك آيت‌الله سيدمصطفي خميني در نجف اشرف توسط عوامل رژيم، وارد مرحله تازه‌اي شد و امواج خروشاني در بين مردم به پا كرد. امام خميني اين حادثه را از الطاف خفيه الهي دانستند. روز 17 دي 1356، در روزنامه اطلاعات مقاله اهانت آميزي تحت عنوان "ايران و استعمار سرخ و سياه" با امضاي مستعار "احمد رشيدي مطلق" و در حقيقت با دستور شاه و دربار عليه امام خميني به چاپ رسيد. مراجع، مردم و طلاب قم در اعتراض به اين مقاله اهانت آميز، قيامي تاريخي را در 19 دي 1356 به ثبت رساندند كه اين قيام توسط عوامل رژيم پهلوي به خاك و خون كشيده شد. مراجع تقليد خواستار برگزاري مراسم چهلم شهداي قم، در سراسر كشور شدند و در اكثر نقاط ايران مراسمي برگزار شد؛ اما اينبار نوبت مردم رشيد تبريز بود تا در 29 بهمن 1356 قيام آنها به خاك و خون كشيده و حماسه اي ديگر در تاريخ انقلاب اسلامي ثبت شود. نوروز سال 1357 عزاي عمومي اعلام شد و مردم، مراسم چهلم شهداي تبريز را در شهرهاي مختلف برگزار كردند كه قيام مردم يزد با سركوب شديد رژيم پهلوي، برگ ننگين ديگري در تاريخ رژيم پهلوي ثبت نمود. در 28 مرداد 1357 سينما ركس آبادان توسط عوامل ساواك به آتش كشيده شد و مردم بيگناه جان سپردند. جمشيد آموزگار كه در سال 1356 به جاي اميرعباس هويدا بر مصدر نخست وزير تكيه زده بود با گسترش امواج انقلاب اسلامي مجبور به استعفا شد و جعفر شريف امامي، كه با شعار دولت آشتي ملي سعي در فريب افكار عمومي داشت به نخست وزيري رسيد. او تاريخ شاهنشاهي را لغو و قمارخانه‌ها را تعطيل و مطبوعات را آزاد و حزب رستاخيز را منحل كرد؛ اما هشياري رهبري انقلاب و مردم مسلمان نقشه رژيم را نقش بر آب كرد. روز 13 شهريور 1357 نماز عيد فطر در قيطريه تهران به امامت آيت الله مفتح به نحو بي نظيري برگزار شد و با تظاهرات مردم در روز 16 شهريور، اعلام حكومت نظامي شد. روز جمعه 17 شهريور، مردم، بيخبر از حكومت نظامي به خيابان‌ها ريخته و ارتش شاه در ميدان ژاله (شهدا) به روي مردم بي دفاع آتش گشود و خيابان‌هاي اطراف را غرق در خون مردم بيگناه نمود. هفده شهريور 1357 بدين شكل در تاريخ انقلاب به جمعه سياه معروف گرديد. با آغاز سال تحصيلي، دانشجويان و دانش‌آموزان حضور مؤثرتري يافتند. امام در 13 مهر 1357 عازم فرانسه شدند و از آنجا سكان كشتي مردم را در امواج خروشان انقلاب اسلامي هدايت نمودند. دهكده نوفل لوشاتو در حوالي پاريس مبدل به كانون خبرساز جهان گرديد و مردم و خبرنگاران از همه نقاط دنيا براي مصاحبه با حضرت امام به آنجا سرازير شدند. در آبان ماه اعتصابات كاركنان شركت نفت، مخابرات، بانك ملي، سازمان آب، راديو و تلويزيون و ... بر دامنه مبارزات افزود. در 13 آبان 1357 تظاهرات دانش‌آموزان و دانشجويان مقابل دانشگاه تهران به خاك و خون كشيده شد. 14 آبان ارتشبد غلامرضا ازهاري مأمور تشكيل كابينه شد. تظاهرات تاسوعا و عاشورا، عملا به صورت همه پرسي بر ضد رژيم شاهنشاهي درآمد و مردم در شعارهايشان خواستار استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي شدند. رژيم شاه آخرين نقسها را مي‌كشيد و آخرين تير تركش شاه و اربابان غربيش نخست وزيري شاپور بختيار از اعضاي قديمي جبهه ملي بود كه با شعار سوسيال دموكراسي آمده و خود را مرغ توفان مي‌دانست. تمهيد ديگر شاه براي حفظ تخت و تاج خود تشكيل شوراي سلطنت بود و در 26 دي 1357، محمدرضا شاه پهلوي ناچار به خروج از ايران شد. امام كه دولت بختيار را غير قانوني اعلام كردند و شوراي انقلاب را تشكيل داده بودند با فرار محمدرضا شاه از ايران، آماده عزيمت به ميهن اسلامي شدند. بختيار فرودگاه ها را بست و پرواز امام يك هفته به تأخير افتاد اما سرانجام روز 12 بهمن 1357 حضرت امام پس از 15 سال تبعيد به ايران بازگشتند. ورود امام به ميهن را ميليون ها نفر از تهران و ساير نقاط كشور استقبال كردند. امام خميني پس از ورود به تهران، ضمن حضور بر مزار هزاران شهيد انقلاب اسلامي، در سخنراني خود در بهشت زهرا، دولت بختيار را غيرقانوني اعلام نموده و فرمودند كه بزودي به پشتوانه رأي ملت و حق شرعي خود، دولت تعيين مي‌كنند. امام سپس در مدرسه علوي و رفاه مستقر شدند و در 16 بهمن، مهندس بازرگان را به نخست وزير دولت موقت منصوب نمودند. در رور 19 بهمن پرسنل نيروي هوايي ارتش به محضر امام رسيدند و با ايشان بيعت نمودند. شب 21 بهمن، در نيروي هوايي تهران، درگيري مسلحانه بين عده‌اي از افراد اين نيرو و گارد شاهنشاهي پيش آمد كه با دخالت مردم، درب پادگان ها به روز مردم باز شد و سلاح هايي به دست مردم افتاد. سران ارتش دست اندر كار كودتا شدند و در روز 21 بهمن از ساعت چهار بعدازظهر اعلام حكومت نظامي شد. امام اعلام كردند كه مردم به حكومت نظامي اعتنا نكنند. مردم در روز22 بهمن به مراكز دولتي، نظامي، انتظامي و راديو و تلويزيون يورش برده و آنها را فتح كردند. با فرار بختيار از ايران و اعلام بيطرفي ارتش در روز 22 بهمن 1357، انقلاب اسلامي ايران پس از سالها مجاهدت، ايثار، فداكاري و مقاومت در راه رضاي الهي با رهبري بي نظير حضرت امام خميني و به همت مردم سرافراز ايران به پيروزي نهايي رسيد