بسمه تعالي
موضوع : روز دانشجو
مجتمع آموزشي نيكوكاري توانيابان موسي بن جعفر (ع) شهرستان پيشوا روز دانشجو را گرامي مي دارند
روز دانشجو، در ايران به ۱۶ ماه آذر اطلاق مي‌شود. اين روز، به ياد سه دانشجو (دو هوادار حزب توده ايران و يك هوادار جبهه ملي ايران) كه هنگام اعتراض به ديدار رسمي ريچارد نيكسون معاون رئيس جمهور وقت ايالات متحده آمريكا و همچنين از سرگيري روابط ايران با بريتانيا، در تاريخ ۱۶ آذر ۱۳۳۲ (حدود چهار ماه پس از كودتاي ۲۸ مرداد همان سال) دردانشگاه تهران كشته شدند، گرامي داشته مي‌شود.[۱][۲][۳]
پيشينه و شرح واقعه[ويرايش]
در دههٔ ۱۳۲۰ و اوايل دهه ۱۳۳۵، پس از سقوط حكومت رضاشاه پهلوي و ايجاد فضاي بازتر، فعاليتهاي سياسي در بين دانشجويان دانشگاه تهران (تنها موسسه مدرن آموزش عالي آن زمان در ايران) بسيار افزايش يافت. در اين دوران حزب توده، از نفوذ بسياري در بين دانشجويان برخوردار بود چنانكه بنا به گزارشهاي مختلف، بيش از نيمي از دانشجويان دانشگاه تهران عضو و يا هوادار اين حزب بودند. اما در دوران نخست وزيري محمد مصدق و افزايش محبوبيت جبههٔ ملي در اوايل دهه ۱۳۳۰، محوريت اين حزب در دانشگاه به چالش كشيده شد. پس از وقوع كودتاي ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، سازمانهاي سياسي تشكيل دهنده جبهه ملي، براي دوره كوتاهي در يك ائتلاف ضعيف، تحت نام نهضت مقاومت ملي به مقاومت سياسي دست زدند و تظاهرات‌ها و اعتصابهاي پراكنده‌اي در پاييز همان سال در دانشگاه تهران و همچنين بازار، از جمله در تاريخ ۱۶ مهر و ۲۱ آبان، در اعتراض به محاكمه مصدق برگزار شد.[۴][۵]
چند هفته پس از اين وقايع، اعلام شد كه روابط ايران و بريتانيا (كه در زمان نخست وزيري مصدق قطع شده بود) از سر گرفته خواهد شد و ريچارد نيكسون نايب رياست جمهوري وقت آمريكا براي ديدار رسمي به ايران خواهد آمد. اين موضوع بهانه لازم براي اعتراضات را فراهم كرد و در ۱۴ آذر به سفارش نهضت مقاومت ملي، دانشجويان فعال به سخنراني در كلاسها پرداختند و ناآرامي تمامي محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت وقت براي پيشگيري از هرگونه اقدام بعدي تصميم به سركوب اعتراضات گرفت. سربازان و نيروهاي ويژه ارتشي پس از هجوم به دانشگاه، به كلاسهاي درس حمله كرده و صدها دانشجو را بازداشت و زخمي نمودند. نيروهاي امنيتي در دانشكده فني، اقدام به شليك تير كردند كه موجب مرگ سه دانشجوي اين دانشكده به نامهاي احمد قندچي، آذر (مهدي) شريعت‌رضوي و مصطفي بزرگ‌نيا شد. فرداي آن روز نيكسون به ايران آمد و دكتراي افتخاري در رشته حقوق را در دانشگاه تهران كه در اشغال مشهود نيروهاي نظامي بود، دريافت كرد.[۶][۷]
وقايع آذر ۱۳۳۲، نمايانگر واكنش دولت كودتا به فعاليتهاي دانشجويي بود و به دنبال آن سركوب نظام‌مند تمامي اشكال ديگر مخالفتها، روي داد.[۸] ۱۶ آذر، توسط كنفدراسيون دانشجويان ايراني خارج از كشور كه مركز اجتماع و مباحثه مخالفان حكومت پهلوي در خارج از ايران بود، روز دانشجو ناميده شد.[۹] دانشجويان پس از آن، هر سال در اين روز اعتصابهاي دانشجويي به راه مي‌انداختند و در واقع ۱۶ آذرماه به معيار خوبي براي ارزيابي ميزان نفرت از حكومت شاه و توانايي و نفوذ مخالفان در بين روشنفكران، تبديل شد.[۱۰] اين روز از آنزمان، همچنان از اهميت تاريخي برجسته‌اي در ايران برخوردار بوده است.[۱۱]