مناسبسازي
يعني ايجاد محيط هاي بدون مانع و يا تسهيل دسترسي براي همه. اين يكي از راهكارهاي ارتقاء كيفيت زندگي براي كليه افراد جامعه بهويژه افراد داراي معلوليت است.
همه آحاد جامعه بايد قادر باشند آزادانه و بدون خطر در محيط پيرامون خود اعم از ساختمان ها و اماكن عمومي و معابر شهري تردد كنند و از كليه حقوق اجتماعي خود برخوردار شوند.
قانون جامع حمايت از حقوق معلولان
ماده 2: كليه وزارتخانهها، مؤسسات و سازمانها و شركتهاي دولتي و نهادهاي عمومي و انقلابي موظفاند در طراحي، توليد و احداث ساختمانها و اماكن عمومي و معابر و وسايل خدماتي به نحوي عمل نمايند كه امكان دسترسي و بهرهمند از آنها براي معلولان همچون افراد عادي فراهم شود.
موضوعات مناسبسازي در داخل ساختمانها و اماكن عمومي
1. آسانسور
2. بالابر
3. سطح شيبدار
4. سرويس بهداشتي
5. بازشوها
6. ورودي
7. مسير نابينايان
8. تلفن عمومي
9. خودپردازها
موضوعات مناسب سازي در سطح معابر شهري
1. معابر و پيادهروها
2. تقاطعها
3. پلهاي ارتباطي
4. عوامل محدود كننده و موانع در پيادرو (ازقبيل تيرچراغ برق، كنتور گاز و ...)
5. همسطح سازي سوارهرو و پيادهرو
6. استانداردهاي مسير نابينايان در مسير تقاطعها
7. نوع كفپوش و فاصله بين آنها در معابر
8. نوع زير ساختها
آسانسور:
• آسانسورهاي قابل دسترسي بايستي در يك مسير قابل دسترس قرار داشته و با قانون ايمني براي آسانسورها و پلكان برقي مطابقت داشته باشد.
• حداقل ابعاد آسانسور 140×110 سانتيمتر است.
• عملكرد آن بايد اتوماتيك باشد. هر دستگاه آسانسور بايد به دستگاه همسطحكننده مجهز باشد كه بهطور اتوماتيك آسانسور را به طرف پاگرد پلهها نگه دارد.
• دكمهها در ارتفاع 1 متري از كف راهرو قرار گيرند و داراي علائم چشمي براي ثبت و نشان دادن زمان احضار و زمان پاسخ باشند و مجهز به برجسته نگار باشند.
• علائم ديداري و گفتاري و شنيداري بالاي ورودي هر آسانسور نصب شود.
• كليه وروديهاي آسانسور بايد مجهز به تابلو مشخصات طبقه بهطور برجسته يا بريل بوده و در طرفين ورودي نصب شده و از كف 150 سانتي متر فاصله داشته باشد.
• درهاي آسانسور بهطور اتوماتيك باز و بسته شوند و بايد داراي تجهيزات ايمني باشند به طوريكه اگر شيء يا فردي بين در قرار گيرد سنسورها بهطور اتوماتيك در را متوقف و مجدداً باز كنند و سنسورها نيز حداقل 20 ثانيه فعال باشند
• حداقل زمان بازماندن كامل درهاي آسانسور در پاسخ به احضار بايستي 3 ثانيه باشد.
• سطوح كف آسانسور و سكوي ورودي بايد محكم، سفت و ضد لغزش باشند.
• كليه دكمههاي كنترل براي دسترسي معلولان با ويلچر نبايد بيش از 120 سانتيمتر بالاتر از كف باشند.
بالابرها :
با قانون ايمني آسانسورها و پلههاي برقي مطابقت داشته باشند. حداقل لرزش را داشته باشند.
افراد ويلچري بايد بتوانند بهصورت مستقل از آن استفاده كنند و امكانات لازم براي ورود و خروج افراد ويلچري را دارا باشند.
داراي حفاظ اطراف اتاقك و ابعاد آن 110×110 سانتيمتر باشند. كليه متعلقات(موتور – سيم بوكسل و ...) با روكشهاي فلزي پوشانده شود و از ايمني لازم برخوردار باشد.
سرويس بهداشتي:
- اتاق سرويس هاي بهداشتي مطابق استانداردهاي مناسبسازي باشد.
- حداقل فضا 170×150 با فضاي گردش به شعاع 75 سانتي متر و تجهيزات و لوازم ثابت قابل دسترس بايد در مسيرهاي مناسب و با ارتفاع مناسب قرار گيرد. سرويسها در محل تردد معلولان قرار گيرد.
- درگاهها فاقد آستانه يا آستانه با حداكثر 2 سانتي متر باشد
- باز شدن سرويسها به سمت خارج و با رعايت استانداردهاي لازم باشد
- نصب دستگيرههاي كمكي در اطراف توالت به ارتفاع 70 سانتيمتر از كف و 20سانتي متر جلوتر از لبه جلويي توالت است.
- نصب كاسه توالت در ارتفاع حداكثر 46 سانتيمتر از كف
- نصب شيرآلات در پشت ديوار يا كنار توالت
- نصب شير اهرمي در روشويي و ارتفاع روشويي از كف حداكثر 90 سانتي متر
بازشوها:
- حداقل عرض بازشو 90 سانتي متر و زاويه چرخش 90 درجه باشد. بازشوها بايد فاقد آستانه باشند.
ورودي:
- وروديها مجهز به چشم الكترونيكي و بصورت اتوماتيك باز و بسته شوند. اين وروديها نبايد سريعتر از 3 ثانيه باز شوند.
مسير نابينايان:
- استفاده از كفپوشهاي شياردار كه عمق هر شيار 5 ميليمتر و فاصله بين دو شيار 2 سانتيمتر باشد و عرض كفپوش 40-30 سانتي متر و به رنگ زرد داخل اماكن عمومي تعبيه شود.
تلفنهاي عمومي
- سطح آزاد كف يا فضاي زمين بايستي حداقل 76×122 سانتي متر باشد. بهطوريكه نزديك شدن به تلفن از روبرو و يا پهلو براي افراد ويلچري به سادگي امكان پذير باشد.
- حداكثر ارتفاع تلفن به طرف جلو 122 سانتي متر باشد.
سطح شيبدار:
- بايد كمترين شيب ممكن در نظر گرفته شود. حداكثر شيب ممكن بايد 8% باشد و پهناي هر سطح شيبدار حداقل 92 سانتي متر باشد. در دو طرف سطح شيبدار نردههاي ايمني نصب شود.
خودپردازها:
- قابل دسترس براي معلولان ويلچري به ارتفاع 80 سانتي متر و مجهز برجسته نگار براي افراد نابينا باشد.